Maar toen zei iemand: ‘Wat is hier nou nieuw aan?’

Teamoverstijgend samenwerken binnen een proces is soms als een ingewikkeld bordspel zonder spelregels, iedereen doet zijn best, maar niemand weet precies wie er aan zet is: Je dag begint met een overleg over de overdracht van stap A in proces X van Team 1 naar afdeling B. Alleen is afdeling B niet aanwezig. “Ze waren niet uitgenodigd.” Je denkt dat dit een grap is. Is het niet. Je opent het procesoverzicht in SharePoint. Het document is bewerkt door zes mensen, allemaal op een andere manier. Versie 14.3B lijkt de nieuwste. Of toch 14.3B_def_FINALv2? In de Teams-chat stelt iemand voor om “dan maar even kort te sparren”. Dat loopt uit op een meeting van anderhalf uur waarin niemand een besluit neemt, en iedereen actiepunten voor iemand anders noteert. Gelukkig ben je wel weer bijgepraat over B&B Vol Liefde. Je belt daarna een collega van team X voor afstemming. Die verwijst je door naar team Y, want “zij zijn nu eigenaar van dat stukje”. Team Y noemt dit een misverstand en verwijst je terug naar team X. “Maar het kan ook afdeling B zijn.” Je manager vraagt intussen hoe het staat met het proces. Je zegt: “We zijn in gesprek.” Wat je bedoelt: “We zijn verdwaald in een archipel met meer eilanden dan Indonesië.” Hij knikt tevreden. Je mag dit proces nu officieel gaan trekken. Je vraagt om input van andere teams. Ze vinden het belangrijk maar “staan al zo vol”. Of “moeten eerst intern nog wat afstemmen.” Iemand suggereert een stuurgroep. En een werkgroep. Je wilt gillen. En dus wordt het een klankbordgroep. Je krijgt eindelijk een gezamenlijke sessie gepland. Iedereen is enthousiast. Tot het moment dat blijkt dat iedereen onder 'samenwerken' in het proces iets anders verstaat. Team A wil autonomie. Team B wil structuur. Jij wil wijn. Of bier. Aan het eind van de dag reflecteer je op je werk. Je bent niets opgeschoten, maar hebt wel weer een mooie ervaring in (menselijke) complexiteit opgedaan. - Natuurlijk redelijk overdreven dit. Maar heb je enige herkenning? Dan heb ik binnenkort iets handigs voor je.

Afgelopen juni tikte ik 15 jaar leidinggeven aan. Nu zou ik, als een of andere LinkedIn guru, uit de doeken kunnen doen hoe je de Tiger Woods onder de leidinggevende wordt. Maar ten eerste vraagt dit naar mijn mening van (en voor) iedereen iets anders en ten tweede geloof ik niet dat de perfecte leidinggevende bestaat. Waar ik wel een boek over vol kan schrijven zijn dingen die je NIET moet doen! En daarom, in het kader van ‘vier je fouten’, één van mijn grootste fouten als leidinggevende. Ongeveer halverwege mijn werkende leven kwam ik in een nieuwe situatie terecht: ik werd leidinggevende van leidinggevenden. En dat terwijl ik eerst onderdeel van die laatste groep was en als laatste bij die groep was aangesloten. Er zaten meerdere apen op de rots die ook meenden recht te hebben op de positie van opper-aap. En ik -ambitieus als altijd- dacht dit ook. Na een zorgvuldige procedure werd ik gekozen. Man wat was ik trots. Toch merkte ik al snel dat ik de andere apen niet los kon laten omdat ik wilde dat ze mij nog steeds aardig zouden vinden. Ik wilde (nog) niet helemaal alleen op de rots zitten. Maar zij hadden nu een heel andere verwachting van mij: kaders geven, duidelijkheid scheppen en ook andersom verwachtingen uitspreken. Ik gaf ze vrij weinig van dat alles. En zo werd de apenrots een slangenkuil. Dat had ik zelf veroorzaakt. Wat ik hiervan heb geleerd? Wees geen André van Duin als je Louis van Gaal moet zijn. Op het werk willen mensen geen leidinggevende mattie, ze willen weten waar ze aan toe zijn.

Vakantie. Ik ben niet echt het type dat drie weken met een potje bier voor de caravan zit. Dus na een fijne week in de Franse Alpen met wat outdoor-avontuur, begon afgelopen maandag mijn 'workation': de uitvoering van het Holbox Junior Open op Golfbaan de Herkenbosche in Limburg namens Pro Golf Events. Dit internationaal jeugdgolftoernooi is onderdeel van de wereldwijde tour van Global Junior Golf, een Duitse organisatie die zich inzet voor talentontwikkeling. Het organiseren van dit soort toernooien is iets wat ik nu exact tien jaar met veel plezier doe, naast mijn baan bij Acantus. De uitvoering hiervan plan ik vaak bewust in mijn vakanties. De dagen zijn lang en best hectisch, maar ik krijg er veel energie van. Vooral omdat ik hou van iets neerzetten, tot leven brengen en in dit geval als 'tournament director' (klinkt heel stoer) de lijnen uitzetten, netwerken, partijen en mensen verbinden en een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van jeugdgolf in Nederland. Voor mij een ideale manier om vakantie en passie te combineren. Nieuwsgierig naar deze toernooien of denk je iets te kunnen betekenen voor (jeugd)golf in Nederland? Laat het me gerust weten. We zoeken altijd sponsoren en staan open voor andere samenwerkingen. Geniet van de zomer!

Tijdens mijn afstuderen kreeg ik ook te maken met bijvangst. Niet gepland, maar wel heel tof: ineens vond ik een spel uit. Eureka! Geen bordspel. Geen quiz. Maar een praktische, laagdrempelige uitdaging die nieuwsgierigheid beloont, teamgrenzen overstijgt en bijdraagt aan betrokkenheid en meer werkplezier. En ja, het is wetenschappelijk onderbouwd, maar vooral praktisch, niet tijdrovend en soms lekker confronterend. Maar ook in lijn met wat (zeer waarschijnlijk ook jouw) collega’s in tevredenheidsonderzoeken aangeven: de samenwerking tussen teams en afdelingen moet beter. De pilotnaam van het spel is ‘Ontketend’, maar dat kan vast nog wel wat beter en spannender. Komt wel. Het is (nu nog) een spel met fysieke kaarten, scherpe spelregels en een scorebord dat niet liegt. Mogelijk is het later aan te schaffen, maar ik wil het eerst testen. Dat doen we na de zomer middels een pilot. Niet omdat ik twijfel, maar omdat ik theorie en praktijk graag samen wil brengen.

Iedereen zorgt goed voor zijn eigen team. Zijn eigen targets. Zijn eigen toko. Tot je struikelt over het onkruid tussen de teams in. De afgelopen maanden onderzoek ik voor mijn thesis wat er nodig is om de samenwerking tussen teams in het primaire proces te verbeteren. Stap voor stap kom ik dichter bij de kern. Onderweg deel ik af en toe inzichten. Voor wie er zelf mee worstelt, of gewoon nieuwsgierig is. Vandaag over leiderschap. Niet als functie, maar als houding. In mijn onderzoek wordt leiderschap genoemd als een bepalende factor voor betere teamoverstijgende samenwerking. Maar dan niet het klassieke ‘ik-zeg-jij-doet’-type. Wat echt nodig blijkt is iets dat soms veel moeilijker is: ruimte geven. Ruimte aan anderen, aan andere teams, aan het geheel. En dat klinkt misschien vanzelfsprekend, maar de praktijk is vaak ingewikkelder. Want ruimte geven betekent ook durven loslaten. Terwijl je te maken hebt met (werk)druk, targets, loyaliteiten, routines. Zowel externe experts als collega’s in de focusgroep benadrukten het belang van een faciliterende vorm van leiderschap. Geen top-down instructies maar begeleiden, vertrouwen geven. En natuurlijk soms ook moeilijke keuzes maken. Maar tegelijk: collega’s stimuleren om eigenaarschap te nemen, ook over datgene wat buiten hun eigen teamgrenzen ligt. Leiderschap zit immers niet alleen in een functie. Juist informeel leiderschap is goud waard: iemand die initiatief toont, verbindt en vanuit zichzelf over de grenzen heen kijkt. De ultieme graadmeter voor leiderschap in teamoverstijgende samenwerking? Dat je het grotere geheel durft te kiezen boven het succes van jezelf of je eigen team.